Ders Araları Öğrenmeyi Nasıl Geliştirebilir?

Dersler Sırasında Mola Vermenin Gözlemlenen Faydaları Nelerdir?

Ders araları vermenin resmi çalışmalar ve anketlerle desteklenen çeşitli faydaları olabilir:

• Daha İyi Konsantrasyon: “Psychological Science” dergisinde yayınlanan bir çalışma gibi araştırmalar, dikkat süremizin belirli bir süre sonra azalma eğiliminde olduğunu göstermektedir. Dersler sırasında verilen kısa aralar, öğrencilerin odaklanmalarını sürdürmelerine ve bilgileri daha etkili bir şekilde özümsemelerine yardımcı olabilir.
• Geliştirilmiş Akılda Tutma: “Journal of Educational Psychology” dergisinde yayınlanan bir çalışma, aralar içeren aralıklı öğrenmenin, sürekli öğrenmeye kıyasla bilginin uzun vadede daha iyi akılda tutulmasını sağladığını ortaya koymuştur. Ders araları, beynin materyali daha etkili bir şekilde pekiştirmesini ve kodlamasını sağlar.
• Azaltılmış Yorgunluk: Uzun süre oturmak ve dinlemek fiziksel ve zihinsel yorgunluğa yol açabilir. Molalar öğrencilerin esnemesine, hareket etmesine ve zihinlerini tazelemesine olanak tanıyarak genel uyanıklık ve enerji seviyelerini iyileştirir.
• Stres Azaltma: Sık duraklamalar, aşırı bilgi yüklemesi ve yeni içeriği özümseme baskısı ile ilişkili stresi hafifletmeye yardımcı olabilir. Amerikan Psikoloji Derneği tarafından yapılan bir araştırma, kısa duraklamaların stresi azaltmaya ve zihinsel refahı artırmaya yardımcı olabileceğini ortaya koymuştur.
• Katılım ve Etkileşim: Ders araları, öğrencilerin akranlarıyla etkileşime girmesine, ders içeriğini tartışmasına veya soru sormasına olanak tanır. Bu durum, “Journal of College Science Teaching “de yer alan bir araştırmanın da kanıtladığı gibi, daha ilgi çekici bir öğrenme ortamını teşvik etmektedir.
• Artan Üretkenlik: Çalışma aralıklarına dayalı bir zaman yönetimi yöntemi olan Pomodoro Tekniği’nin üretkenliği artırdığı gösterilmiştir. Belirli bir süre (örneğin 25 dakika) çalışmayı veya çalıştıktan sonra 5 dakika ara vermeyi içerir. Bu yaklaşım dersler sırasında etkili bir şekilde uygulanabilir.
• Geliştirilmiş Yaratıcılık: “Frontiers in Human Neuroscience” dergisinde yayınlanan araştırma, ders aralarının yaratıcılığı ve problem çözme yeteneklerini teşvik edebileceğini göstermektedir. Yaratıcı düşünce genellikle rahatlama anlarında gelişir.

Ders Araları Öğrenci Bağlılığını ve Katılımını Nasıl Etkiliyor?

Dersler sırasında verilen araların öğrenci katılımı üzerinde önemli bir etkisi vardır:

• Artan Etkileşim: Ders araları, öğrencilerin akranlarıyla tartışmalara katılmalarına olanak tanır. “Journal of College Science Teaching” dergisinde yayınlanan bir çalışma, kısa araların öğrencileri sınıf arkadaşlarıyla etkileşime girmeye teşvik ettiğini ortaya koymuştur.
• Yenilenmiş Dikkat: Illinois Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma, mola vermenin öğrencilerin dikkat sürelerini yenilemelerine yardımcı olduğunu göstermektedir. Kısa aralar, öğrencilerin ders içeriğinden kopmalarına ve anlık olarak odaklarını sıfırlamalarına olanak tanır.
• Aktif Öğrenme: “Journal of Experimental Psychology” dergisinde yer alan bir araştırmaya göre, kısa molalar veren öğrenciler aktif öğrenme stratejileri kullanma eğilimindedir. Bu faaliyetler, materyalin anlaşılmasını ve akılda tutulmasını artırır.
• Daha İyi Akılda Tutma: “Journal of Educational Psychology” tarafından yapılan bir araştırma, durakların bilginin uzun vadede daha iyi akılda tutulmasına katkıda bulunduğunu göstermektedir. Öğrenciler dinlenmek için zaman bulduklarında, öğrendiklerini hatırlama olasılıkları daha yüksektir.

Molalar Farklı Öğrenme Stillerine ve İhtiyaçlarına Nasıl Karşılık Verir?

Dersler arasındaki molalar, farklı öğrenme stillerine ve ihtiyaçlarına hitap ederek çeşitli öğrencilere fayda sağlar:

• Görsel Öğrenenler: Görsel öğrenenler, sunulan bilgileri işleme ve görselleştirme fırsatı sağlayarak genellikle ders aralarından yararlanırlar. Molalar sırasında diyagramları, çizelgeleri veya yazılı notları gözden geçirerek anladıklarını pekiştirebilirler.
• İşitsel Öğrenenler: İşitsel öğrenenler molaları akranlarıyla tartışmalara katılmak veya duyduklarını sessizce tekrarlamak için kullanabilirler. Bu etkileşimler ve öz yansımalar, “Eğitim Psikolojisi” bulgularıyla uyumlu olarak, ders içeriğini anlamalarını ve hafızalarını geliştirebilir.
• Okuma/Yazma Öğrenenler: Okuma ve yazmayı tercih edenler için aralar, notları daha düzenli bir formatta yeniden yazma fırsatları sunar. Bu aktif not alma süreci, “Journal of Educational Psychology “deki araştırmanın da desteklediği gibi öğrenmeyi pekiştirmektedir.
• Kinestetik Öğrenenler: Fiziksel aktivitelerle gelişen kinestetik öğrenciler, özellikle duraklardan faydalanırlar. Duraklamalar sırasında esneme hareketleri veya kısa egzersizler gibi hareketler, odaklanmayı ve katılımı sürdürmelerine yardımcı olabilir. Amerikan Pediatri Akademisi’ne göre fiziksel aktivite, kinestetik öğrenenler için gerekli olan bilişsel işlevi ve dikkati geliştirir.
• Çok Modlu Öğrenenler: Birçok birey öğrenme stillerinin bir kombinasyonuna sahiptir. Molalar, bu öğrencilerin kendi tercihlerine uygun etkinlikleri seçmelerine olanak tanıyarak onlara uyum sağlar. Bir video özeti izlemek (görsel), bir sınıf arkadaşıyla kavramları tartışmak (işitsel), kısa notlar almak (okuma/yazma) veya fiziksel hareket yapmak (kinestetik) için ara verebilirler.

Ders Aralarını Dahil Etmenin Potansiyel Dezavantajları veya Zorlukları Var mı?

Ders sırasında ara vermek çeşitli avantajlar sunarken, dengeli bir bakış açısını korumak için bazı potansiyel dezavantajlar ve zorluklar dikkate alınmalıdır:

• Zaman Kısıtlamaları: Eğitmenler, özellikle ders programlarının sıkışık olduğu kurslarda zaman kısıtlamalarıyla karşılaşabilirler. Molalar için zaman ayırmak, tek bir derste ele alınan materyal miktarını sınırlayabilir.
• Aralardan Sonra Katılım: Bazı öğrenciler, özellikle dikkatlerini yeniden odaklamakta güçlük çekiyorlarsa, aradan sonra derse yeniden katılmakta zorlanabilirler. Bu durum, öğrenme sürecinde ivme kaybına yol açabilir.
• Lojistik Zorluklar: Teneffüsleri koordine etmek, özellikle büyük sınıflarda lojistik açıdan zorlayıcı olabilir. Aksamalara neden olmadan herkesin eşit fırsatta mola vermesini sağlamak eğitmenler için zorlayıcı olabilir.
• Eğitmen Adaptasyonu: Eğitmenlerin molaları etkili bir şekilde dahil etmek için öğretim yöntemlerini uyarlamaları gerekebilir, bu da ek planlama ve çaba gerektirebilir.
• Eşit Olmayan Dağılım: Ders aralarının eşit olmayan dağılımı, bazı öğrenciler diğerlerine göre daha sık aralara ihtiyaç duyduklarını hissedebileceğinden, eşit olmayan katılıma yol açabilir. Bu ihtiyaçları dengelemek zor olabilir.
• Grup Etkinliklerinden Rahatsızlık: Tüm öğrenciler teneffüslerde grup etkinlikleri veya tartışmalar konusunda rahat olmayabilir. Bazıları mola zamanını tek başına düşünmek için kullanmayı tercih edebilir.
• İçerik Kaybı: Eğitmenlerin molalara uyum sağlamak için içeriği kesmesi gereken durumlarda, gerekli tüm materyalleri kapsamama riski vardır. Bu durum, öğrencilerin gelecekteki derslere hazırlıklarını potansiyel olarak etkileyebilir.
• Aşırı uyar ılma: Duyusal uyaranlara karşı aşırı hassas olan öğrenciler için, özellikle gürültülü veya kalabalık ortamlarda, molalar aşırı uyarılmaya veya kaygıya neden olabilir.

Sık Verilen Aralar Ders Akışını Bozabilir mi?

Dersler sırasında sık sık ara vermek birçok açıdan faydalı olsa da, dersin akışını bozabilir ve dikkatin dağılmasına neden olmak gibi potansiyel olumsuzlukları da beraberinde getirebilir:

• Akış Bozulması: Sık sık verilen aralar, bir ders sırasında doğal bilgi akışını kesintiye uğratabilir. Eğitmenler tutarlı ve kesintisiz bir anlatımı sürdürmeyi zor bulabilir, bu da öğrencilerin fikirlerin mantıksal ilerleyişini takip etmesini zorlaştırır.
• Süreklilik Kaybı: Sık aralar, parçalı bir öğrenme deneyimine yol açabilir. Öğrenciler dersin çeşitli bölümleri arasında bağlantı kurmakta zorlanabilir ve bu da sürekli açıklama gerektiren karmaşık kavramları kavrama becerilerini etkileyebilir.
• Dikkat dağınıklığı: Yaklaşan tatil beklentisi öğrencilerin dikkatini dağıtabilir. Ders içeriğiyle tam olarak ilgilenmek yerine, bir sonraki molaya kadar dakikaları sayıyor olabilirler, bu da genel öğrenme deneyimini azaltabilir.
• Odak Kaybı: Bazı öğrenciler, özellikle de mola sırasında dikkatleri dağılmış veya dikkatleri dağılmışsa, moladan sonra derse yeniden katılmakta zorluk çekebilirler. Bu da ivme ve kavrama kaybına yol açabilir.
• Uzatılmış Süre: Sık sık verilen aralar dersin toplam süresini uzatabilir. Sıkı programlanmış kurslar gibi zamanın kısıtlı olduğu durumlarda bu, temel içeriğin yeterince ele alınmadığı bir duruma yol açabilir.
• Eğitmen için kesinti: Sık molalar, eğitmenler için zamanı yönetme, öğrenci katılımını sürdürme ve molaların ritmine uyum sağlama açısından zorluklar yaratabilir. Eğitmenlerin her aradan sonra öğrencilerin dikkatini yeniden toplamak için ekstra çaba sarf etmesi gerekebilir.

Dersler Sırasında Verilen Araların Bilimsel Dayanağı Nedir?

Dersler sırasında ara vermek sadece bir kolaylık meselesi değil, aynı zamanda hem bilişsel süreçler hem de genel öğrenme çıktıları için faydalarını destekleyen sağlam bilimsel kanıtlara dayanmaktadır. Birçok çalışma , ders oturumlarına kısa aralar verilmesinin avantajlarını ortaya koymuştur ve bu bulgular, bu uygulamanın gerekliliğinin altını çizmektedir. Dersler sırasında ara verilmesinin bilimsel dayanağı şu şekilde özetlenebilir:

• Dikkat ve Konsantrasyon : Uzun süreli dersler öğrencilerin dikkat sürelerini zorlayabilir. McCoy ve arkadaşları (2016) tarafından yapılan araştırma, yaklaşık 10-15 dakikalık kesintisiz ders anlatımından sonra dikkat ve konsantrasyonun önemli ölçüde azaldığını göstermiştir.
• Hafıza Konsolidasyonu : Molalar sırasında hafıza konsolidasyonu artar. Talamini ve Gorree (2012) tarafından yapılan çalışmalar, öğrenme seansları arasında ara vermenin beynin bilgiyi pekiştirmesini sağladığını ve uzun süreli kalıcılığı artırdığını göstermiştir.
• Aktif Öğrenme : Araların dahil edilmesi aktif öğrenme stratejilerini mümkün kılar. Karpicke ve Blunt (2011), molalar sırasında tartışma ya da soru sorma gibi geri çağırma uygulamalarının, pasif dinlemeye kıyasla bilginin kalıcılığını önemli ölçüde artırdığını bulmuştur.
• Bilişsel Yükün Azaltılması : Uzun süreli dersler bilişsel aşırı yüklenmeye yol açabilir. Sweller’in Bilişsel Yük Teorisi (1988), içeriğin yönetilebilir parçalara bölünmesinin bilişsel yükü azalttığını, anlama ve öğrenmeyi geliştirdiğini öne sürer.
• Bağlılığın Sürdürülmesi : Molalar öğrencilere zihinsel ve fiziksel yenilenme fırsatları sağlar. Van den Hurk ve arkadaşları (2017) tarafından yapılan araştırma, kısa araların öğrencilerin derse katılımını ve motivasyonunu korumaya yardımcı olduğunu göstermektedir.
• Üstbiliş : Dersler sırasında verilen aralar, öğrencilerin kendi öğrenme süreçleri üzerine düşünerek üstbiliş yapmalarına olanak tanır. Dunlosky ve Rawson (2015) tarafından yapılan araştırma, etkili öğrenmede üstbilişin önemini vurgulamaktadır.
• Geliştirilmiş Problem Çözme : Molalar problem çözme becerilerini kolaylaştırır. Allen ve diğerlerinin (2019) yaptığı gibi çalışmalar, molaların farklı düşünme, yaratıcılık ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirebileceğini göstermiştir.

İnsan Beyni Ders Sırasında Bilgiyi Nasıl İşler ve Aklında Tutar?

İnsan beyni, dersler sırasında bilgiyi, aşağıdakileri içeren bilişsel işlevlerin karmaşık bir etkileşimi yoluyla işler ve saklar:

• Dikkat Süresi: Bir dersin başlangıcında beynin dikkat süresi nispeten yüksektir ancak zaman içinde giderek azalır. McCoy ve diğerlerinin (2016) çalışmaları gibi araştırmalar, dersler sırasında dikkat sürelerinin tipik olarak yaklaşık 10-15 dakika sürdüğünü göstermektedir. Bu dönemden sonra sürekli dikkat azalır, bu da odaklanmayı sıfırlamak ve sürdürmek için molalar vermeyi gerekli kılar.
• Bilgi Kodlama : Eğitmen bilgiyi sunarken beyin bilgiyi kodlar. Bu süreç, duyusal girdinin (görsel ve işitsel ipuçları) bellekte depolanabilecek bir biçime dönüştürülmesini içerir. Öğrencinin katılımından etkilenen kodlama derinliği, bilginin ne kadar iyi tutulduğunu etkiler.
• Hafıza Konsolidasyonu : Hafıza konsolidasyonu ders araları sırasında gerçekleşir. Talamini ve Gorree’nin (2012) çalışması, beynin dinlenme dönemlerinde bilgiyi pekiştirdiğini vurgulamaktadır. Ders bölümleri arasındaki kısa aralar, beynin yeni edinilen bilgileri kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe aktarmasını sağlar.
• Aktif Öğrenme : Dersler sırasında not almak, kavramları tartışmak veya sınavlara katılmak gibi aktif öğrenme stratejilerine katılmak, beynin üst düzey bilişsel işlevlerini harekete geçirir. Karpicke ve Blunt (2011), materyalle aktif olarak ilgilenmenin akılda tutmayı ve anlamayı artırdığını göstermektedir.
• Üstbiliş : Üstbiliş veya kişinin düşüncesi hakkında düşünmesi hayati bir rol oynar. Dunlosky ve Rawson’ın (2015) araştırması, öğrencilerin öz izleme ve öz düzenleme gibi üstbilişsel süreçlerle meşgul olduklarında, bilgi tutma ve geri getirme stratejilerini optimize edebileceklerini vurgulamaktadır.
• Duygusal Bağ lılık: Ders materyaliyle duygusal etkileşim hafızada tutmayı artırabilir. Beynin, merak veya ilgi gibi duygularla ilişkili bilgileri tutma olasılığı daha yüksektir (Pekrun ve ark., 2002).

Ders Araları Bilişsel İşlevleri ve Dikkat Süresini Nasıl Etkiliyor?

Molaların bilişsel işlevler ve dikkat süresi üzerinde önemli nörolojik ve psikolojik etkileri vardır ve genel bilişsel performansı artırır:

• Dikkatin Yeniden Sağlanması: Nörolojik olarak, molalar beynin sınırlı bilişsel kaynaklarını yenilemesini sağlar. Ders dinlemek gibi tek bir göreve uzun süre dikkat etmek, prefrontal korteks gibi belirli beyin bölgelerinde nöral yorgunluğa yol açabilir. Kısa molalar bu bölgelerin toparlanmasına yardımcı olarak dikkat ve uyanıklığı geri kazandırır (Mazaheri ve ark., 2014).
• Hafıza Konsolidasyonu : Molalar hafıza konsolidasyonunu destekler. Dinlenme dönemlerinde beyin, yakın zamanda edinilen bilgilerle ilişkili nöral bağlantıları aktif olarak gözden geçirir ve güçlendirir. Hafıza için kilit bir beyin yapısı olan hipokampus bu süreçte merkezi bir rol oynar (Dudai, 2012).
• Yaratıcılık ve Farklı Düşünme : Nörolojik olarak, mola vermek yaratıcılığı ve farklı düşünmeyi teşvik eder. Allen ve arkadaşları (2019) tarafından yapılan araştırma, dinlendirici anlarda beynin çeşitli fikirleri ve çağrışımları keşfettiği bir “zihin dolaşımı” durumuna girdiğini ve bunun da daha yenilikçi problem çözmeye yol açtığını öne sürmektedir.
• Geliştirilmiş Dikkat Süresi: Psikolojik olarak, molalar uzun süreler boyunca dikkat süresinin korunmasına yardımcı olur. Kısa kesintiler zihinsel bir mola sağlayarak bilişsel yorgunluğu azaltır ve ders devam ederken öğrencilerin dikkatlerini daha etkili bir şekilde yeniden odaklamalarına olanak tanır (Van den Hurk ve ark., 2017).
• Azaltılmış Bilişsel Aşırı Yük : Molalar bilişsel aşırı yüklenmeyi azaltır. Beyin aynı anda yalnızca sınırlı miktarda bilgiyi işleyebilir. Ders araları beynin bunalmasını önleyerek daha iyi bilgi işleme ve kavrama sağlar (Sweller, 1988).
• Geliştirilmiş Bağlılık : Psikolojik olarak, ders araları katılımı sürdürür. Öğrenciler, sürekli dikkati ödüllendirdiği için bir molanın yakın olduğunu bildiklerinde genellikle daha fazla meşgul olurlar. Bu beklenti, motivasyonu ve genel öğrenme deneyimlerini olumlu yönde etkileyebilir (Pekrun vd., 2002).

Molalar için Önerilen Süreler ve Sıklıklar Nelerdir?

Ders araları için önerilen süreler ve sıklıklar, görevin niteliği, bireysel tercihler ve aranın belirli hedefleri gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Bununla birlikte, eğitim ve çalışma ortamlarında etkili molalar için genel kurallar aşağıdaki gibidir:

• Kısa ve Sık Molalar : Sürekli dikkat gerektiren görevler için kısa, sık molalar genellikle uzun molalardan daha etkilidir. Yaygın bir öneri, odaklanarak çalışılan her saatte 5-10 dakikalık bir mola vermektir. Bu, üretkenlik akışını bozmadan kısa bir zihinsel sıfırlama sağlar.
• Pomodoro Tekniği : Pomodoro Tekniği, 25 dakika çalışmayı ve ardından 5 dakika ara vermeyi öneren popüler bir zaman yönetimi yöntemidir. Dört çalışma döngüsünü tamamladıktan sonra 15-30 dakikalık daha uzun bir mola verin. Bu teknik, odaklanmayı sürdürmek ve tükenmişliği önlemek için tasarlanmıştır.
• 2 Saat Kuralı : Bazı uzmanlar, her iki saatlik konsantre çalışma veya eğitimden sonra daha uzun bir mola verilmesini önermektedir. Bu yaklaşımda, 90-120 dakika çalışabilir ve ardından 15-30 dakika ara verebilirsiniz. Bu uzun mola, daha belirgin bir rahatlama ve toparlanma sağlar.
• Kişisel İhtiyaçlara Uyum Sağlayın: Nihayetinde, ideal mola süresi ve sıklığı kişiden kişiye değişebilir. Vücudunuzu dinlemeniz ve mola programınızı kişisel ihtiyaçlarınıza ve üretkenlik modellerinize göre ayarlamanız önemlidir.

SSS